پیچ خوردگی مچ پا (Ankle Sprain)
پیچ خوردگی مچ پا یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که می‌تواند برای هر کسی پیش بیاید. علت این عارضه معمولا یک حرکت اشتباه در زمان راه رفتن یا دویدن یا فرود بد روی مچ پا یا احتمالا افتادن است.این ضایعه آسیبی است که وقتی مچ پایتان مجبور به حرکتی خارج از محدوده طبیعی خود شود به شکلی ناخوشایند رخ می دهد و این می تواند باعث کشیدگی یا پارگی رباط هایی شود که به نگه داشتن استخوان های مچ پا در کنار هم کمک می کنند.
رباط ها به ثبات مفاصل کمک می کنند و از حرکت بیش از حد جلوگیری می کنند و پیچ خوردن مچ پا زمانی اتفاق می‌افتد که رباط‌ها فراتر از محدوده حرکتی طبیعی مجبور شوند کشیده شوند. اکثر پیچ خوردگی های مچ پا شامل آسیب به رباط های سمت بیرونی مچ پا هستند.
پیچ خوردگی مچ پا می‌تواند درد، ورم، کبودی و علائمی این چنینی ایجاد کند و درمان آن نیز به شدت آسیب بستگی دارد.
علائـم و نشانه ها
علائم و نشانه های پیچ خوردگی مچ پا بسته به شدت آسیب، متفاوت است. این علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:
- درد، به ویژه هنگام تحمل وزن روی پای آسیب دیده
- درد هنگام لمس کردن مچ پا
- تورم
- کبودی
- محدودیت حرکتی
- بی ثباتی در مچ پا
- احساس فشار یا شنیدن صدا در زمان آسیب دیدگی
- علت و عوامل ایجاد کننده
پیچ خوردگی زمانی اتفاق می افتد که مچ پای شما مجبور می شود از موقعیت طبیعی خود خارج شود، که این امر می تواند باعث کشیدگی یک یا چند رباط مچ پا، پارگی جزئی یا پارگی کامل شود.
دلایل این عارضه می توانند شامل موارد زیر باشند:
- سقوط و افتادن که باعث پیچ خوردن مچ پا می شود
- فرود آمدن ناشیانه و اشتباه روی پاها بعد از پریدن یا روی پاشنه چرخیدن
- پیاده روی یا ورزش روی سطوح ناهموار
- قدم گذاشتن یا فرود آمدن پای فرد دیگری روی پای شما هنگام فعالیت ورزشی
- همچنین از علت‌های پیچ خوردگی مچ پا می‌توان به ورزش کردن، کفش نامناسب پوشیدن، از مسیر ناهموار عبور کردن و هر دلیلی که باعث قرار گرفتن مچ پا در جهت نامناسب شود، اشاره کرد.
عوامـل خطر
فعالیت ورزشی: پیچ خوردگی مچ پا یک آسیب ورزشی رایج است، به ویژه در ورزش هایی که نیاز به پریدن یا چرخاندن پا دارند مانند بسکتبال، تنیس، فوتبال، دویدن.
سطوح ناهموار: راه رفتن یا دویدن روی سطوح ناهموار یا شرایط بد زمین ممکن است خطر پیچ خوردگی مچ پا را افزایش دهد.
آسیب قبلی مچ پا: هنگامی که دچار پیچ خوردگی مچ پا شدید یا نوع دیگری از آسیب دیدگی مچ پا داشتید، احتمال دارد که دوباره دچار پیچ خوردگی شوید.
وضعیت بدنی ضعیف: قدرت کم یا انعطاف پذیری ضعیف در مچ پا ممکن است خطر پیچ خوردگی را هنگام شرکت در تمرینات ورزشی افزایش دهد.
کفش نامناسب: کفش های نامناسب یا کفش هایی که برای یک فعالیت خاص مناسب نیستند و همچنین کفش های پاشنه بلند به طور کلی، مچ پا را در برابر ضایعه، آسیب پذیرتر می کند.
پیشـگیـری
مواردی که می توانند به پیشگیری از پیچ خوردگی مچ پا کمک کنند عبارتند از:
- گرم کردن قبل از ورزش
- هنگام راه رفتن، دویدن یا کار روی سطح ناهموار احتیاط کنید.
- روی مچ پای ضعیف یا مچ پایی که قبلاً آسیب دیده از یک بریس یا تیپ برای حمایت از مچ پا استفاده کنید.
- کفش مناسب بپوشید که برای فعالیت مورد نظر شما ساخته شده باشد.
- پوشیدن کفش های پاشنه بلند را به حداقل برسانید.
- قدرت و انعطاف عضلانی خوب را حفظ کنید.
- تمرینات ثبات مثل تمرینات تعادلی انجام دهید.
تشخیــص
- معاینه فیزیکی
- شرح حال
- تصویربرداری
- برای بررسی شکستگی استخوان و ارزیابی‌های دقیق‌تر ممکن است عکس رادیوگرافی، سی‌تی‌اسکن، MRI و سونوگرافی را توصیه کنند.
درمـــان
درمان پیچ خوردگی مچ پا به شدت آسیب شما بستگی دارد. اهداف درمان شامل کاهش درد و تورم، بهبود وضعیت رباط و بازگرداندن عملکرد مچ پا می باشد. برای آسیب های شدید، ممکن است به متخصص آسیب های اسکلتی عضلانی، مانند جراح ارتوپد یا پزشک متخصص در طب فیزیکی و توانبخشی ارجاع داده شوید.
استراحت: از فعالیت هایی که باعث درد یا تورم می شود خودداری کنید و مدتی پای خود را در استراحت قرار دهید.
یخ: بلافاصله به مدت 15 تا 20 دقیقه از کیسه یخ استفاده کنید و هر دو تا سه ساعت یک بار در مواقعی که بیدار هستید این کار را تکرار کنید. اگر بیماری عروقی، دیابت یا بی حسی دارید، قبل از استفاده از یخ با پزشک خود مشورت کنید.
اعمال فشار: برای کمک به توقف ورم مچ پا، از یک باند کشی استفاده کنید تا تورم متوقف شود؛ البته با سفت بستن آن مانع گردش خون نشوید. پیچیدن را از سمتی که از قلبتان دورتر است شروع کنید.
بالا نگه داشتن پاها: برای کاهش تورم، مچ پا را بالاتر از سطح قلب و بالاتر از سطح بدن خود قرار دهید، به خصوص در شب. جاذبه با تخلیه مایعات اضافی به کاهش تورم کمک می کند.
داروها: در بیشتر موارد مسکن هایی مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم یا استامینوفن برای کنترل درد مچ پای پیچ خورده کمک کننده هستند.
استفاده از ابزارهای کمک کننده: از آنجا که راه رفتن با مچ پای پیچ خورده ممکن است دردناک باشد، ممکن است لازم باشد از عصا استفاده کنید تا دردتان کاهش یابد. بسته به شدت پیچ خوردگی، پزشک ممکن است برای تثبیت مچ پا، بانداژ کشی و الاستیک، تیپ ورزشی یا یک بریس نگهدارنده مچ پا را توصیه کند. در موارد پیچ خوردگی شدید، گچ گرفتن یا پوتین پیاده روی ممکن است برای بی حرکت کردن مچ پا در حین بهبودی لازم باشد.
فیزیوتراپی: هنگامی که تورم و درد به اندازه کافی برای از سرگیری حرکت کاهش یافت، پزشک از شما می خواهد که یک سری تمرینات را برای بازگرداندن دامنه حرکتی، قدرت، انعطاف پذیری و ثبات مچ پا شروع کنید. پزشک یا فیزیوتراپیست روش مناسب تمرینات را توضیح خواهد داد. آموزش حفظ تعادل و پایداری مانند ایستادن روی یک پا موجب تقویت عضلات مچ پا و حمایت از مفاصل مچ پا شده و بدین گونه از پیچ خوردگی مجدد مچ پا جلوگیری می‌کند. پزشک یا فیزیوتراپیست شما ممکن است از شما بخواهد که فعالیت‌ها و تست‌های حرکتی خاصی را انجام دهید تا مشخص شود که مچ پای شما برای ورزش‌ها و فعالیت هایی که انجام می‌دهید چقدر خوب عمل می‌کند.
جراحی: در موارد نادر، جراحی زمانی انجام می شود که آسیب بهبود نیابد یا مچ پا پس از یک دوره طولانی فیزیوتراپی و ورزش های توانبخشی ناپایدار باقی بماند. جراحی ممکن است برای این موارد انجام شود:
- ترمیم رباطی که خوب نمی شود
- بازسازی رباط با بافت رباط یا تاندون مجاور
طب سوزنی: درای نیدلینگ یا سوزن خشک برای درد مچ پا یک گزینه درمانی عالی است که می تواند درد مچ پای شما را تسکین دهد و شما را دوباره به ورزش و فعالیت های بدون درد بازگرداند.
لیزر درمانی: باعث افزایش جریان خون با گشاد کردن عروق خونی به صورت موضعی در ناحیه ای با جریان خون پایین می شود و این افزایش جریان خون، مواد مغذی لازم برای ترمیم بافت های آسیب دیده و حذف الیاف آسیب دیده بافت را به همراه می آورد. همچنین باعث افزایش جریان لنفاوی می شود که به کاهش تورم موضعی کمک می کند.
تیپینگ (Taping): با بهبودی مچ پا، مهم است که تا حد امکان از آن حمایت کنید و در عین حال اجازه دهید مچ پا در یک وضعیت طبیعی حرکت کند. تیپینگ می تواند حمایت از مچ پا را پس از آسیب ایجاد کند. همچنین اگر رباط‌های مچ پا دچار کشیدگی دائمی و در نتیجه بی‌ثباتی مچ پا شده باشند، استفاده از تیپ می‌تواند مفید باشد.
مطالب مرتبط